Dünyanın en saygın diplomalarından biri olarak tanınan Kanada Lise Diploması, dünyanın önde gelen üniversitelerinin kapılarını açıyor.
Dünya genelinde yüksek kalitesiyle bilinen Kanada, lise eğitimi için tercih edilmeli midir? Avantajlari ve dezavantajları nelerdir? Öğrenciler ve ailelerin lise seçimi yaparken dikkat etmeleri gereken detaylar nelerdir? Hangi okulları tercih etmelidirler?
Tüm bu soruların yanıtlarını vermeden önce Kanada‘daki lise eğitim sistemini özetlemek daha doğru olacaktır. Kanada‘da liseler devlet okulları, özel okullar ya da bağımsız (independent) okullar olarak gruplandırılıyor. Her eyaletin lise diploması için gerekli gördüğü koşullar, alınması gereken ders ve kredi sayısı değişiklik gösterebiliyor. Öğrencinin, okulun bulunduğu eyaletten diploma alabilmesi için bu koşulları ve kredi sayısını tamamlaması gerekiyor.
Kanada‘da lise pek çok eyalette 4 yıl uzunluğundadır. Québec eyaletinde bu süre 3 senedir. Ancak Québec bölgesindeki CEGEP donemi ile öğrenciler 2 yıl üniversite öncesi eğitim almak durumundadırlar. Yani toplamda 11+2(CEGEP) +3 (lisans) olmak üzere tamamlanır. Bunun dışındaki eyaletlerde üniversite öncesi öğrenciler toplamda 12 yıl eğitim alır.
11 ve 12. sınıfı Kanada‘da tamamlamak isteyen bir öğrenci okul başvurusunu yaptıktan sonra okuldan kabulu geldiğinde Kanada’da okuması gereken süre 2 yıldan uzun olabilir. Okullar öğrencinin son 3 yıla ait not dökümlerini (transcript) incelerler. Öğrencinin kendi ülkesinde aldığı derslerin içerikleri karşılaştırılır. Şayet eyaletin eğitim sisteminin zorunlu tuttuğu dersleri görmüşse, bu derslerdeki notlarına göre alması gereken dersler belirlenir. Yani 10. sınıfı Türkiye’de tamamlamış bir öğrenci direkt 11. sınıftan başlasa da, düşük not aldığı dersleri yeniden tekrar etmesi istenebilir. 11. sınıfa devam etmeden önce, 9 ya da 10. sınıfın Matematik dersini yeniden alması istenebilir. Yani bir anlamda üniversite sistemi liselerde de uygulanıyor diyebiliriz.
Aynı şekilde programı ne kadar sürede bitirebileceğini belirleyen diğer bir konu öğrencinin İngilizce yeterliliğidir. Pek çok okul belirli bir TOEFL ya da IELTS skoru ister. Bu sınavları almamış öğrencilere okulun ilk günü bir seviye tespit sınavı yapılır. Sınav sonucunda belirlenecek seviyeye bağlı olarak, öğrenci ya sadece dil programına devam eder ya da dil+akademik dersler alır.
Bazı danışmanların görüşü devlet okullarındaki eğitimin Türkiye’den giden öğrenciler için daha doğru bir seçenek olduğu yönünde olsa da, aşağıda belirttiğim sebeplerden dolayı MOR Academia olarak öğrencilerimize özel ya da bağımsız okulları tavsiye ediyoruz. Bunun en başlıca sebebi, özel okullarda uluslararası öğrenciler için özel bir servis sağlanıyor olması. Öğrencinin adaptasyon sürecini kolay atlatmalarını sağlayan bu servis, öğrencilere akademik danışmanlık sağlamasıyla da önem kazanıyor.
Diğer yandan devlet liselerini tercih eden öğrenci ve ailelerin çoğu Kanadalı olduğu için okullar içinde ESL (English as a Second Language) yani yabanci dili yeterli olmayan öğrencilerin devam edeceği hazırlık sınıfları bulunmayabiliyor. Devlet okullarının bir çoğu öğrencinin bir Kanadalı kadar yabancı dile hakim olmasını isteyebiliyorlar. Üstelik sınıflar da biraz daha kalabalık oluyor.
Ancak bazı devlet lisesi programları uluslararası öğrenciler için de tasarlanabiliyor. Örneğin Nova Scotia eyaletindeki Nova Scotia International Program, uluslararası öğrenciler için dizayn edilmiş, eyaletin yaşam maliyetleriyle alakalı olmak üzere, daha ekonomik eğitim imkanı sağlayan prestijli okul seçeneklerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.
Özel okulların fiyat aralığı okul kategorisine göre değişiklik gösterebiliyor. Genellemek gerekirse 12.000-15.000 CAD civarında değişse de 40.000 CAD üzerine çıkan liseler de bulunabiliyor. Liselerin büyük bir çoğunluğu son teknolojileri kullanarak eğitim vermekte. Örneğin Toronto‘ya çok yakın bir yerde konumlanan Maclahlan College uzun yıllardan beri eğitimi smart board’larla veriyor. Öğretmenler geleneksel kara tahtalar yerine smart board’da anlattıkları derslerin notlarını ders bitiminde öğrencilerine PDF dosyası olarak gönderiyorlar.
Dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi liseler bünyesinde IB programları sunuluyor. Öğrenciler kendilerini ünversite için hedefledikleri eğitim programına hazırlamak için en uygun programı seçmelidirler. Örneğin Güzel Sanatlar Fakültelerine hazırlanacak bir öğrenci, almak istediği eğitime katkısı olacak dersleri seçebiliyor. Portfolyosunu okulda alacağı art, drama, müzik dersleri sayesinde hazırlayabiliyor. Üstelik üniversitede okuyacağı bölüm ile ilgili olamayan derslere zaman harcaması gerekmiyor.
Öğrencileri sevindiren diğer bir gerçek ise Kanada‘daki liselerde alınan eğitimde her dönem 6 ya da 8 ders alınması. Her derse çalışmak için daha fazla zaman bulan öğrenciler, Kanada‘da çok daha başarılı bir şekilde ve yüksek notlarla programı tamamlayabiliyor.
Kanada’da üniversiteye devam edebilmek için herhangi bir sınav uygulanmıyor. SAT skorları hiçbir üniversitenin zorunlu gördüğü bir sınav değil. Amerikan Üniversitelerine hazırlanan öğrenciler zaten SAT skorunu almışlarsa, okullara geçerli skorları göndermeleri tavsiye edilse de, bir zorunluluk değil. Ya da Kanada‘nın kendi Üniversite Yerleştirme Sınavı bulunmuyor. Dolayısıyla üniversiteye yerleştirilmedeki en büyük kriter öğrencinin lise notları. GPA‘e ek olarak, ilgilendiği alanlar için gerekli derslerdeki başarıları. İşletme için Matematik, Mühendislik için Fen dersleri gibi. Bu bilgileri sitemizdeki diğer yazılarımızda sıklıkla paylaşıyoruz. Danışmanlığını yaptığımız öğrencilerin Kanada‘daki başarılarılarını gözlemlediğimizde, ülkemizdeki liselerde vasat denebilecek ortalamaları olan öğrencilerin, çok yüksek notlarla mezun olduklarını ve dünya sıralamalarında eğitim veren üniversitelere yerleştiklerini izliyoruz.
Bunun yanında liselerin bir çoğu, kendi eyaletlerindeki üniversitelerle anlaşmaları olduğu için üniversite geçişlerinde öğrenciyi üniversitenin istediği koşullara çok iyi hazırlamakta. Üniversiteye girişin ve hazırlanma dönemimin oldukça sancılı olduğu ülkemize kıyasla, derslerinde başarılı olan öğrencinin istediği üniversite ve istediği bölümde okuması oldukça yaygın ve sıradan bir durum oluyor.
Çocuğunuzun lise eğitimini Kanada’da alması güvenli midir?
Aileler için önemli olan diğer bir konu ise güvenlik. Dünyanın en güvenli ülkelerinden biri olmasına rağmen, Kanada‘da güvenlik konusu şansa bırakılmıyor. 18 yaş altında olan minor öğrenciler için yürütülen uygulamaların oldukça sıkı ve disiplinli olduğunu söylemek yanlış olmaz. Minor öğrencilere Kanada yasaları gereği bir vasi atamak zorunluluğu var, Kanada vatandaşı ya da oturum izni olan bir kişinin- ki bu kişi genellikle okul müdürü ya da koordinatörü oluyor. Öğrencinin veliliğini yapacağını noter tasdikli bir şekilde belirtmesi gerekiyor. Bu işlem vize öncesinde yapılıp Kanada Büyükelçiliği‘ne sunulmak durumunda. Bu ve diğer başvuru işlemlerini MOR Academia olarak yürütmekteyiz.
Okul rezidanslarında kamera sistemi ile binalar 24 saat izlenmekte. Ayrıca, rezidans ya da aile yanında konaklayan öğrencilerin eve ya da okul binasına belirli saatlerde dönmek zorundalar. Okulların tamamı bu konuda oldukça disiplinlidir.
Lise seçimi yaparken nelere dikkat etmek gerekir?
- Lisenin sunduğu programların, öğrencinin beklentilerini karşılıyor olması, üniversiteye yerleştirmesindeki başarılarının incelenmesi ve okulların buna göre belirlenmesi ilk önceliğiniz olmalı.
- Tercih edeceğiniz konaklama biçiminin sağlanıyor olması. Bazı liseler hem aile yanı konaklama (homestay) hem de okul rezidansları seçeneği sunarken, sadece aile yanı konaklama ya da sadece rezidans seçeneği olan okullar da bulunmakta.
- Okulun sunduğu aktivitelerin çocuğunuzun ilgi alanlarını geliştirmeye yönelik olması diğer önemli konudur. Profesyonel olarak basketbol oynamak isteyen bir öğrenci Bodwell High School (Vancouver) ya da Braemar College (Toronto) gibi liseler arası basketbol takımlarında lider pozisyonda olan liseleri tercih etmesini tavsiye ediyoruz. Aynı şekilde sanat programlarına ilgi duyan öğrencilerin, bu formasyonda ders veren ve kulüp aktiviteleri sunan liseleri tercih etmesi daha doğru olacaktır. Liselerin pek çoğu kayak, basketbol, voleybol, golf, binicilik, yüzme gibi alanlarda aktiviteler sunmakta, okul içi kulüperi bulunmakta.
- Okulun bulunduğu şehir öğrencinin yaşam alanını belirleyeceği için şehirle ilgili bilgileri eksiksiz olarak bildiğinizden emin olmanızı tavsiye ediyoruz. İklim, kültür, nüfus ve eyaletteki üniversitelerin hangileri olduğu doğrultusunda seçimlerinizi belirlemenizi öneririz.
- Öğrencinin programı tamamlayacağı süre eyalete göre değişebileceğinden Vancouver‘daki bir okul ile Toronto‘daki bir okulun öngöreceği süre değişebilir. Bu yüzden birden fazla lise başvurusu yapıp gelen sonuca göre seçiminizi belirleyebilirsiniz.
Lise programını Kanada’da tamamlamanın faydaları nelerdir?
- Kanada eğitim sistemi ezbere dayalı bir sistem değildir. Üniversite eğitimi, lise eğitiminin devamı niteliğindedir. 12. sınıf ile üniversitenin 1. yıl dersleri birbirleri ile ilişkilidir. Öğrenci lisede okuduğu süre boyunca üniversiteye hazırlanmış olur. Bu durum öğrencinin üniversiteye giriş olasılığını arttıracağı gibi, üniversite eğitimi boyunca daha başarılı olmalarını sağlayacaktır.
- Yabancı dil eğitimini lise boyunca pekiştiren öğrenciler, üniversitedeki akademik makaleler ya da proje hazırlamak gibi önemli konulardaki eğitimlerini lise süresince tamamlamış olurlar.
- Okulların sağladığı akademik ve psikolojik danışmanlık sayesinde öğrencilerin doğru bölüm, doğru üniversite ve doğru meslek seçimi yapması sağlanır.
- Ders programının üniversiteye kıyasla daha az yoğun olduğu liselerde, adaptasyon süreci öğrencinin ders notlarına çok fazla etki etmez. Türkiye’de liseyi tamamlayıp üniversiteye başlayan bir öğrenciye göre üniversite hayatında daha başarılı oldukları gözlemlenmektedir.
- Dünyanın en saygın diplomalarından biri olan Kanada Lise Diploması ile mezun olan öğrencilere sadece Kanada‘daki üniversitelerin değil dünyadaki pek çok üniversitenin kapıları açılır.
- Fast-track opsiyonu ile öğrencilerin lise programını daha kısa sürede tamamlaması sağlanabilir.
- Öğrenciler Okul müdürleri ve öğretmenler ile sürekli iletişim halindedir ve her öğrenciye bireysel ilgi gösterilir.
- Okul ücretleri ve yaşam maliyetleri ülkemizdeki özel okullarla kıyaslandığında hemen hemen aynı rakamları bütçelemeniz yeterli olacaktır.
Lise başvurularınızda zamanlama nasıl olmalıdır?
Kanada’da lise eğitimi ülkemizde olduğu gibi Eylül ayında başlar. Başvuruların en az 8 ay önceden yapılması gerekir. Başvuru tarihleri her okulda değişiklik gösterebilir. Ancak Eylül ayında Kanada‘ya gidecek bir öğrencinin Türkiye’deki lise kaydını da eş zamanlı olarak sildirmesi gerekeceğinden, liseyi Kanada‘da okuma kararınızın doğru olduğundan emin olmanız önemlidir.
MOR Academia olarak bu önemli riski dağıtmak adına öğrencilerimize liseye başlamayı planladıkları sene ya da bir önceki yaz döneminde, gitmeyi planladıkları lisenin sunduğu yaz okullarına devam etmelerini öneriyor ve bu organizasyonu gerçekleştiriyoruz. Çocuğunuzun gideceği lisenin içinde ders alması, şehri ve okulu tanıması kararınızdan emin olmanız için en ideal yol olacaktır. Farklı 2-3 okul arasında karar vermenizi de kolaylaştıracak bu programlar sonunda pek çok öğrencinin Kanada‘da okumak konusundaki motivasyonlarının yükseldiğini görüyoruz.
Kanada’da Lise eğitmi ile ilgli her türlü sorunuz için:
Şebnem Pamukçu Erkek
Director, MOR Academia
sebnem@moracademia.net
+90 532 372 8299
